Қаңқаның дұрыс дамуына әсер ететін витамин

Дәрумендер

Витаминдер жайлы түсінік

1880 ж. Н.И. Лунин табиғи сүтте жасанды сүтке қарағанда ағзаның қалыпты қызметін ұстап жүру үшін қажетті компо-ненттер бар екендігін ашты. Бұл заттар 1942ж. поляк ғалымы К.Функпен витаминдер деген атқа ие болды. К. Функ олардың құрамында амин топтары бар және олардың табиғаты белок екендігі анықталды. Бірақ кейбір витаминдерде амин топтары жоқ болып шықты, бірақ олардың қазіргі күнге дейін витаминдер деген аты сақталды.

Тағамның ауыстырылмайтын минорлы компоненттеріне витаминдер жатады. Витаминдер дегеніміз — адам ағзасында синтезделмейтін төменмолекулярлы органикалық заттар, бірақ кейбір тағаммен аздаған мөлшерде ағзаға түскенде қалыпты метаболизм мен клеткалардың сәйкес физиологиялық қызметтерін атқаруын қамтамасыз етеді.

Адам ағзасында витаминдер жетіспеген кезде патологиялық жағдайлар – авитаминоздар болуы мүмкін. Бұл жағдайларда,витаминдердің биологиялық қізметіне байланысты метаболизмнің белгілі бір кезеңі зақымдалады да, ол сәйкес симптомдар түрінде көрінеді. Мысалы, В12 витамині жетіспегенде-қатерлі анемия пайда болады, В1 витамині- Бери-Бери полиневриттің, С витамині-цинга, Д витамині- рахит ауруларын тудырады.

Ал витаминдерді мөлшерден тыс пайдаланған кезде- гипервитаминоздар пайда болады. Мысалы: Д ,А гипервитаминозы белгілі. Д витаминінің көп болуынан балаларда краниостеноз, ал А гипервитаминозында бастың ауруы,көру қабілетінің бұзылуы пайда болады.

Физико-химиялық қасиеті бойынша дәрумендер:

Суда еритін;
Майда еритін болып жіктеледі;

Суда еритін витаминдер тобына жатады:

В1 дәрумені (антиневериттік);
В2 дәрумені (рибофлавин);
В6 дәрумені (антидерматитті);
В12 дәрумені (антианемиялық);
РР дәрумені (антипелларлық);
Фоль қышқылы (антианемиялық);
Пантотен қышқылы (антидерматиттік);
Биотин(дәрумен Н,антисеборейлық);
С және Р дәрумені (антискорбуттық,өткізгіш).

Майда еритін витаминдер тобына:

А дәрумені (антисерофтальмиялық);
D дәрумені (антирахиттік);
Е дәрумені (көбею дәрумені);
К дәрумені (антигеморройлық).

Суда еритін витаминдер ферменттің ақуыздық компонентімен бірге биохимиялық реакцияларға тікелей қатысады. Көпшілігі кофермент молекуласын түзуге қатысады. Қазіргі кезде липой қышқылы,парааминобензой қышқылы,фоль қышқылы, биотин, В тобының дәрумендері мен дәрумен тәрізді заттардың коферменттік қызметі анықталған.

Ағзаға маңызды негізгі 4 дәрумен

А витамині (ретинол)

Ретинол— антиксероофтальмикалық, антигемеролапикалық витамин. Өзінің химиялық табиғаты бойынша ол циклды қанықпаған бір атомды спирт болып табы-лады. А витминінің 2 түрі бар – А1 және А2. А1 витамині бета- ионондық сақинадан және изопериннің екі қалдығынан құралған: А вит. балықтың, сиыр-дың, шошқаның бауырында, сүтте, жқмыртқаның сары уызын-да, қаймақта көп болады. А вит. тәуліктік қажеттілгі:

4 — 8 жастағы балаларда 400 мкг/тәулік немесе 1300 МЕ (IU),
9 -13 жастағы балаларда 600 мкг/тәулік немесе 2000 МЕ (IU).

Ағзада ретинол ретинальға және ретиной қышқылына айналады. А вит. барлық түрлері белокты, липидті, көмірсулы алмасуға әсер етеді, фосфорлы- кальцийлі, калийлі алмасуды реттейді. Атап айтқанда, белокты алмасуда А витамині фенилаланиннің тирозинге айналуыен және адреналиннің синтезін жылдамдатады. Ағзада А витаминнің жетіспеушілігі кезінде А гипови-таминозының ең ерте белгісі- қараңғылық адаптация мен алакө-леңке көрудің зақымдалуы- гемеролапия дамиды.

D витамині (кальциферол)

D дәрумені (кальциферол) адамның терісінде күннің ультра-күлгін сәулелерінің әсерінен түзіледі. Ол кальций мен фосфордың ішектен бөлінуін жылдамдатып, сүйек ұлпасының мықтылығына әсер етеді. Адам ағзасы D дәруменін тағамның құрамынан да қабылдайды. Жас сәбилерде D дәруменінің жетіспеуінен болатын ауру мешел (рахит) деп аталады.

Мешел ауруына шалдыққан балалардың қаңқасы дұрыс қалыптаспайды. Аяқ сүйектері дене салмағының әсерінен майысады, сүйек баяу дамиды, ұйқысы қашады. Жұқпалы аурулармен көп ауырады. Сондықтан жас сәбилердің мешел ауруына шалдықпауы үшін күн сәулесіне шығарып шынықтырады. D дәрумені балық майында, бауырында, уылдырығында, жұмыртқаның сарысында, жануарлардың бауырында, сүт өнімдерінде мол. D дәруменінің қажетті тәуліктік мөлшері:

1-3 жастағы балаларда 2500 МЕ
4-8 жастағы балаларда 3000 МЕ (IU) немесе 75 мкг/тәулік,
9 -13 жастағы балаларда– 4000 МЕ (IU) немесе 100 мкг/тәулік.

С витамині (аскорбин қышқылы)

С дәрумені (аскорбин қышқылы). Ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұра алу әрекетін арттырады. Сүйекке және тіске беріктік қасиет береді. С дәрумені биологиялық тотығу кезінде зиянды заттардың түзілуін тежейді. Ол қарсы денелерді түзетін ферменттердің құрамына кіреді. Терідегі қантамырлардың қабырғасының бүлінуіне де кедергі жасайды.

С дәрумені жетіспеген жағдайда ағза тез шаршайды, сілемейлі қабықшалар қабынады, қызылиек қанталайды. Бұл дәрумен ұзақ уақыт жетіспесе, адам кауіпті құрқұлақ (цинга) ауруына шалдығады. Адам ағзасы С дәруменін түзбейтіндіктен, тамақпен бірге қабылдануы керек. С дәрумені ағзаға қыс пен көктем айларында көбірек қажет. Жаңа піскен көкөністер, жемістер және тұздал-ған орамжапырақ құрамында көбірек кездеседі. Әсіресе итмұ-рынның, қарақаттың құрамында мол болады. Ағзаға қажетті тәуліктік мөлшері 60-100 мг.

4 -8 жастағы балаларда 25-100 мг/тәулік
9 — 13 жастағы балаларда 45-400 мг/тәулігіне.

В1 витамині (тиамин)

В1 дәруменi (тиамин) ағзада дұрыс зат алмасуы үшін аса қа-жет дәрумен жетіспегенде шаршағандық сезіліп, ас қорыту про-цесі бұзылады. ағза тиаминге зәру болған жағдайда жүйке жүйесі үлкен ауруға шалдығуы мүмкін. В1 дәруменіне әсіресе сыра ашытқысы, келтірілген және тығыздалған наубайханалық шикізаттар анағұрлым бай. Тәуліктік қажеттілік:

1-3 жастағы балаларда 0,75 mg
4-8 жастағы балаларда 1,5 mg
9 -13 жастағы балаларда 4 mg

В2 витамині (рибофлавин)

В2 дәрумені (рибофлавин), басқа да дәрумендер сияқты ағзаның бірқалыпты өсуіне қажетті, ол биологиялық тотығу процесте-ріне қатысады. Жарақаттардың тез жазылуына мүмкіндік береді, көздің жақсы көру қабілетін сақтайды. Бұл дәрумен жетіспеген жағдайда ерін құрғап, кезереді, ұшық шығады, денеге түскен жарақат баяу жазылады.

1-3 жастағы балаларда 0,85 mg
4-8 жастағы балаларда 1,7 mg
9 -13 жастағы балаларда 3 mg;

В6 витамині (пиридоксин)

В6 дәруменi (пиридоксин) ақуыздардың құрамдас бөлігі болып табылатын амин қышқылдарының алмасуы на қатысады. В6 дәруменінің жетіспеушілігі жас балалардың бойының өсуін тежеп, қан аздығы мен сезіміне тез қозғыштығын тудырады, ал екіқабат әйелдердің бетінде қара дақ пайда болады. В6 дәрумені мал етінде, балықта, сүтте, ірі қара малдың бауырында, ашытқыларда және көптеген өсімдік өнімдеріне бар; әдеттегідей дұрыс тамақтанып жүрген жағдайда бұл дәрумен ағзада жеткілікті болады. Тәулітік қажеттілігі:

1-3 жастағы балаларда 3 mg
4-8 жастағы балаларда 6 mg
9 -13 жастағы балаларда 12 mg;

РР витамині (ниацин)

РР дәрумені (ниацин). Табиғатта ең таралған суеріткіш топтары никотинді қышқыл және никотинамид деген атпен белгілі. Көмірсулар алмасуын жақсартады, тамырларды кеңетеді, қан ағымын жақсартады, бауыр жұмысын жақсартады, жара мен терең жаралардың жазылуына әсер етеді. РР дәрумені жетіспеген жағдайда көңіл-күйдің болмауы, еріннің құрғақтығы мен бозарыңқылығы, іш өту және бұлшық ет ауруы. Тәуліктік қажеттілік: 5 – 10mg

Дәрумендер тағамдық заттардың құрамында болатын ерекше ағзалық қосылыстар. Олар ағзада ферменттердің түзілуіне қатысады. дәрумендер тағам құрамында аз мөлшерде болғанымен, ағза үшін өте қажетті заттар. дәруменсіз ағзаның өсуі, дамуы мен тіршілік жалғастыруы мүмкін емес. Сондықтан витамин сөзінің латынша тіршілік үшін қажетті зат деп аталуы маңызы зор. дәрумендер ағзадағы зат алмасу үдерісінде қарқынды әсер етеді.

Ұқсас материалдарды қарай кетіңіз:

Достарыңмен әлеуметтік желіде бөліс

Автор публикации

KazMedic

Медик+ админ! Сайт бойынша жауапты адам.

Рефлюкс нефропатия(5,00 тен 5)
Стоматологиядағы микробқа қарсы препараттар(5,00 тен 5)
Описторхоз(5,00 тен 5)
Жыныстық қатынас(5,00 тен 5)
Стоматологиядағы протездер(5,00 тен 5)
Көз жарақаттары(5,00 тен 5)
Заманауи ингаляциялық анестетиктер(5,00 тен 5)
Жедел бүйрек жетіспеушілігі(5,00 тен 5)
Пилоростеноз(5,00 тен 5)
Бүйректің жасқа байланысты өзгерістері(5,00 тен 5)

KazMedic © 2020
Барлық құқықтары қорғалған

источник

Қаңқаның дұрыс дамуына әсер ететін витамин

ҰБТ Corporation | ЕНТ 2020 запись закреплена

БИОЛОГИЯ

ЖАҢА СҰРАҚТАР+ЖАУАПТАРЫМЕН

ЖОҒАЛТЫП АЛМАС ҮШІН, РЕПОСТ ЖАСАП ҚОЙ

1. С дәрумені:
+++Орамжапырақта, лимонда, тұздалған қырыққабатта, қызанақта, пиязда болады+++

2. Ағзаның өсуін, дамуын, кездің көруін арттыратын дәрумен:
+++A+++

3. Дәрумені жетіспеуінен қояншық, селкілдеу ауруына себеп болады:
+++В₆+++

4. Қанның ұюына әсер ететін дәрумен:
+++К+++

5. «А» дәрумені:
+++балық майында, уылдырықта, сары майда, бүйректе кездеседі+++

6. Қай дәрумен қырқұлақ ауруынан емдейді:
+++С дәрумені+++

7. Қаңқаның дұрыс дамуына әсер ететін дәрумен:
+++Д+++

8. Жасушада органикалық қышқылдар, дәрумендер, қанттар жиналатын орын:
+++Вакуоль+++

9. Қан ұю үшін керекті дәрумен:
+++К+++

10. Сары майда, қызанда болатын ағзаның өсуіне және дамуына әсерін тигізетін дәрумен:
+++А+++

11. Ұрықтың (баланың) дамуына әсер ететін дәрумені:
+++В₂+++

12. Күнде жүрудің ұзақтығы:
+++Теріде D дәрумені түзілгенше біраз сағат+++

13. Ультракүлгін сәуленің әсерінен адам ағзасында түзіледі:
+++D дәрумені+++

14. С дәрумені кай тағамда көп мөлшерде:
+++Лимонда+++

15. Қай дәрумен қырқұлақ ауруын емдейді:
+++С+++

16. Қай дәрумен жетіспесе құрқұлақ ауруына шалдығады:
+++С+++

17. Реакцияларға катализатор емес; аз ғана концентрациясы, үлкен физиологиялық әсері бар:
+++Дәрумендер+++

18. Қан құю үшін Қандай дәрумен қажет:
+++К+++

19. Өсімдік май мен көкөністе болатын дәрумен жетіспесе жыныс бездері әлсізденеді: +++Е+++

20. Қаңқаның дұрыс дамуына қажетті дәрумен:
+++Д дәрумені+++

21. Қай дәрумен адамның суық тиіп ауратын ауруына қарсы тұру қабілетін жақсартады:
+++С дәрумені+++

22. Сүйек сынғанда алғаш гипс шеңдеуін салуды жүзеге асырған ғалым:
+++Н.И. Пирогов+++

23. Сілекей безін және қарындағы астың қорытылуын зерттеген ғалым:
+++И.П. Павлов+++

24. Табиғи теорияны тұжырымдаған ғалым:
+++А. И. Опарин+++

25. Темекі теңбілінің вирусын ашқан ғалым:
+++Д.И. Ивановский+++

26. Топырақтану ғылымының негізін салушы ғалым:
+++В.В. Докучаев+++

27. Топырақты зерттеген ғалым:
+++Докучаев+++

28. Туыс пен түрді латынша қосарынан атау принципін ұсынған ғалым:
+++К. Линней+++

29. Тұқым қуалай ұрпақтан-ұрпаққа берілуінің негізгі заңдылықтарын ең алғаш ашқан ғалым: +++Г. Мендель+++

30. Тұқым қуалау өзгергіштігіндегі сәйкес қатарлар заңын ашқан ғалым:
+++Н.И. Вавилов+++

31. Тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын қалаған ғалым:
+++Т. Морган+++

32. Тұқым қуалаушылық заңдылықтарын тұңғыш рет дәлелдеген чех ғалымы:
+++Г.И. Мендель+++

33. Тұқым қуалаушылық, өзгергіштік және сұрыптау эволюцияның қозғаушы күштері болып табылатын факторлар екенін ашқан ағылшын ғалымы:
+++Ч. Дарвин+++

34. Тұңғыш рет ана тілінде 1922 жылы «Жануарлар» оқулығын жазған ғалым:
+++Х.Д. Досмұхамедов+++

35. Тұяқты жануарлардың тарихын зерттеген ғалым:
+++В.О. Ковалевский+++

36. Түраралық будандастыру арқылы бидайдың гибридін алған ғалым:
+++Н.В. Цицин+++

37. Түрге сипаттама берген ғалым:
+++Д. Рэй+++

38. Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым:
+++К. Линней+++

39. Тіршілік жер бетінде мәңгілік теориясы ғалым:
+++В. Прейер+++

40. Тіршіліктің өздігінен пайда болмайтынын дәлелдеген ғалым:
+++Ф. Реди+++

41. Тірі ағзалардың біртіндеп көтерілу(градиация) ұғымын енгізген ғалым:
+++Ж.Б. Ламарк+++

42. Тірі табиғаттың эволюциялық теорнясын негізін қалаган ғалым:
+++Ж.Б. Ламарк+++

43. Тітіркенуді қабылдап талдайтын сезімтал жүйкелер жиынтығын анализатор деп атаған ғалым:
+++И.П. Павлов+++

44. Ұйқы рефлексін зерттеген ғалым:
+++И.П. Павлов+++

45. Ұсақ ағзаларды алғаш ашқан голландиялық ғалым:
+++Антон Левенчук+++

46. Фагоцитоз құбылысын ғылымға енгізген ғалым:
+++И.И. Мечников+++

47. Фагоцитоз процесін ашқан ғалым:
+++И.И. Мечников+++

48. Х.Де Фриз — «Мутация» ұғымын ғылымға енгізген голандиялық ғалым.

49. Ұсақ ағзаларды алғаш ашқан ғалым:
+++Антон Левенгук+++

50. Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым:
+++К.А. Тимирязев+++

51. Хемосинтез процесін ашқан ғалым:
+++С.Н. Винеградский+++

52. Ч.Дарвинге дейінгі органикалық дүниенің дамуы туралы ғылыми теорияның негізін салушы ғалым:
+++Ж.Б. Ламарк+++

53. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым:
+++И.П. Павлов+++

54. Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған орыс ғалымы:
+++К.А. Тимирязев+++

55. Шіріген еттен шыбындардың пайда болуы мүмкін еместігін дәлелдеген ғалым:
+++Ф. Реди+++

56. Эвалюциялық ілімнің негізін қалаушы ғалым:
+++Ч. Дарвин+++

57. Экология терминін енгізген ғалым:
+++Э. Геккель+++

58. Эндоплазмалық торды алғаш рет ашқан ғалым:
+++К. Портер+++

59. Эвалюциялық ілімнің негізін салған ғалым: +++Ч. Дарвин+++

60. Эндоплазмалық торды тауық балапанының ұлпасынан тапқан ғалым:
+++К.Портер+++

61. Ява аралынан ежелгі адамдардың қанқа қалықтарын тапқан ғалым:
+++Эжен Дюбуа+++

62. «Өсімдіктану» оқулығын жазған ғалым:
+++Ж.Күдерин+++

63. 1920-1930 жылдары «өсімдіктану» оқулығын жазған ғалым:
+++Ж. Күдерин+++

64. XV ғасырда Республикамызда мекендейтін жануарлар туралы жазба дерек қалдырған ғалым:
+++Махмуд Қашғари+++

65. Ғалымдар жануарларды жүйелеуге назар аударған ғасыр. –
+++V-IV ғ.+++

66. Информосоманы зерттеген ғалым:
+++М Айтхожин+++

67. Ғалымдар тіршіліктің пайда болуын кезеңге бөлуі:
+++5+++

68. Қазақстан арқар- меринос қойын шығаруға қатысқан ғалым:
+++Есенжолов, Бутарин, Жандеркин+++

69. Ғалымдар өсімдіктердің барлық түрін неге біріктіреді:
+++Класқа+++

70. Қазақстанда қант қызылшасы мен кендірді биологиялық сұрыптау жағынан ғылыми тұрғыда сипаттаған алғашқы ғалым:
+++К. Мыңбаев+++

71. Қазақтың ақбас сиырын шығарған ғалымдар:
+++Б.М. Мусин, Н.З. Ғалиакберов+++

72. В1 витамині жетіспегенде кездесетін ауру:
+++Бери-бери+++

73. Дәрумендер (витаминдер)түзілуіне қатысады:
+++Ферменттердің+++

74. Адам ағзасында Д витаминін синтездеуге қатысатын сәулені белгілеңіз.
+++Ультракүлігін+++

75. Құрамында В, витаминдер болмайтындар: +++Қауызы алынған дәнде+++

76. Митохондрияның құрамында:
+++65-70% нәруыз, 25-30% липидтер мен нуклеин қышқылдары және витаминдер болады+++

77. Өсу және қаранғыда жақсы көруге қажетті витамин:
+++А+++

78. С витамині жетіспегеннен туатын ауру:
+++Күрқұлақ+++

79. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады: +++Д+++

80. Құрамында С витамині көп өсімдік:
+++Сарымсақ+++

81. «В1» дәрумені:
+++Сүт, жұмыртқа, жемістерде+++

82. В12 витаминінің жетіспеуінен болатын ауру: +++Анемия+++

83.«С» дәрумені қай тағамда көп мөлшерде:
+++Лимонда+++

84. РР витамині жетіспегенде кездесетін ауру:
+++Пеллагра+++

85. D дәрумені жетіспегенде пайда болатын ауру . . .
+++Мешел+++

86. Авитаминоз болу себебі:
+++Дәруменнің жетіспегсндігінен және жоқтығынан+++

87. Адам ағзасында «В2» дәрумені жетіспесе:
+++Ауыздың кілегейлі қабықшасы зақымданады+++

88. Дәрумендердің (витаминдердің) нашар сіңуінен болатын өзгеріс:
+++Ақыл-есінің және денесінің қалыпты дамуын тежейді.+++

89. Адам ағзасында «Д» дәрумені жетіспесе:
+++Сүйектер қисайып, ондағы тұздардың мөлшері азаяды, іші үлкен болады+++

90. Витаминдердің шектен тыс көп мөлшерде пайдалануы:
+++гипервитаминоз+++

91. С витамині көп мөлшерде кездесетін тағам: +++Лимон+++

92. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады: +++Д+++

93. Ағзада жетіспегенде “мешел”ауруы пайда болатын дәрумен:
+++D+++

94. Адамның көру, аузының сілемейлі қабығының зақымдануына әсер ететін витамин:
+++B2+++

95. С витамині көп мөлшерде кездесетін тағам: +++Қарақат+++

96. Адам ағзасында «B12» дәрумені жетіспесе:
+++Қызыл иек қанауға бейім болып, қан аздық пайда болады+++

97. Балық бауырында, етінде, жұмыртқада болатын ағзада кальций мен фосфор тұздарының алмасуын реттейтін дәрумен:
+++D+++

98. Витаминді алғаш тапқан ғалым:
+++Н.И. Лунин+++

99. Адамның суық тиіп ауыратын ауруына қарсы тұру қабілетін жақсартатын дәрумен:
+++С+++

100. Қанның ұюына әсер ететін дәрумен:
+++К+++

101. «С»дәрумені:
+++Орамжапырақтар,
лимонда,апельсинде,қызанақта,пиязда болады+++

102. Адам ағзасына витаминдердің жетіспеушілігі:
+++авитаминоз+++

103. Бұл дәрумен жетіспесе адам бери-бери аурына ұшырайды:
+++В1+++

104. «Д»дәрумені:
+++Балық майында, бауырда,жұмыртқаның сары уызында болады+++

105. Адам денесінде күн сәулесінің әсерінен түзіледі:
+++Д дәрумені+++

106. Жас сәбилерде Д витаминінің жетіспеуінен болатын ауру:
+++Рахит(мешел)+++

107. «В2» дәрумені:
+++бидайда, етте, сүтте, бауырда болады+++

108. Адамның жұқпалы ауруларға қарсы тұру қабілетін жақсартатын дәрумен:
+++С+++

109. В витамині мына заттардың алмасуына әсер етеді:
+++Көмірсулардың+++

110. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин:
+++A+++

111. D дәрумені сақтандыратын ауру:
+++Мешел+++

112. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен:
+++А+++

113. Ағзаның өсуіне және дамып жетілуіне әсерін тигізеді:
+++А дәрумені+++

114. Биологиялық белсенді заттардын бірі міндетті түрде тағаммен түсуі керек, олардың қайсысының жетіспеуі әртүрлі ауру тудырады:
+++Дәрумен+++

115. Адам ағзасында витаминдердің жетіспеуінен туатын ауру:
+++Авитаминоз+++

116. Адам ағзасында «А»дәрумені жетіспесе:
+++Ағзаның өсуі баяулап,көздің көруі нашарлайды+++

117. Бауырда,сүтте,асқабақта қызанда болатын ағзаның өсуіне жәнедамуынаәсерін тигізетін дәрумен:
+++A+++

118. Қанның ұюына әсер ететін витамин:
+++К+++

119. РР витамині жетіспегендіктен пайда болатын ауру:
+++Пелагра+++

120. Митохондрияның ішкі мембранасының құрамында:
+++65-70% нәруыз,25-30% липидтер мен нуклеин қышқылдары және витаминдер болады+++

источник

Қаңқаның дұрыс дамуына әсер ететін витамин

ҰБТ Әлемі запись закреплена